Bibla dhe Kurani Studime Komperative
OSTROGOTET
Nga ana tjeter, perandori i Ostrogotëve – Theodorik, që ishte ndekës i fesë ariane, gjatë sundimit të tij la namë në tolerancë. Ai mendonte se zgjidhja e religjionit duhet të jetë e lirë dhe se askush nuk mund të detyrohet të besojë kundër dëshirës së vet [84].
Për këtë arsye, vetë perandori kishte opozitar brënda senatit romak, por deri në vdekjen e tij (526) gjendja nuk u ndryshua shumë. Pasi vdiq, pas 30 vjetë kaosi, kisha trinitare u mëkëmb sërish në Itali, falë sundimtarit Klovis – mbretit të frankëve. Dhe, deri në sundimin e birit të tij, çdo njëri që refuzonte fenë trinitare, eleminohej. Si u vendos Kisha trinitare në Francë, filloi të shtrihej në Gadishullin Iberik (Spanjë) dhe deri në vitin 538, frankët invaduan edhe Italinë. Deri në fundin e vitit 539, trembëdhjetë vjetë pas mbarimit të regjimit të Teodorikut armata e të krishterëve trinitar mori gjithë Italinë, kurse në vitin 539 shkatrruan Milanon [85]. Nën urdhërat e Perandorit Justinian, të gjitha kishat ariane u konvertuan në katolike, dhe nën ediktin e tij, të gjithë ata që refuzuan trinitetin, u mbyten ose u përjashtuan. Megjithse politika justiniane trinitare hasi në rezistencë dhe herë pas here, më pak apo më shumë, gotët mbanin kontroll, grupi i fundit i të krishterëve unitar, mbeti në veri të Italisë të cilët u detyruan të pranojnë krishterimin zyrtar rreth vitit 600.
GOTET E GADISHULLIT IBERIK
Gotët arian që vërshuan në Gadishullin Iberik gjatë shekullit V dhe VI-të u njohën për tolerancë të Kishës Katolike Romake (trnitare). Gjithsesi, kjo llojë tolerance ishte karakteristikë e të krishterëve unitarianë kudoqë kanë sunduar. Me kalimin e kohës, kisha trinitare e shfrytëzoi rastin dhe rriti influencën e vet duke shtuar kështu presion mbi unitarianët. Mbreti i fundit unitarian që sundoi Spanjën ishte mbreti Leovigilid. Biri i tij Helmenegild, pranoi Krishterimin trinitar Romak, rebeloi kundër të atit i bashkuar me Suevët e pjesës veriore (të cilët gjithashtu ishin konvertuar në krishterizëjm trinitar), por e humbi betejën dhe u vra. Biri tjeter i tij Recared, duroi deriqë vdiq i ati, pastaj, posa u bë mbret, filloi shtypjen mbi Arianët dhe në Koncilin e tretë të Toledos, në vitin 589 shpalli krishterimin trinitar si fe shtetrore [86]. Gotët u lejuan të ekzistojnë vetëm nëse do të pranonin këtë llojë krishterimi.
Sot, asnjë gjurmë e gotëve nuk ka mbetur në Itali, Francë, Spanjë, Afrikë, etj. Gjurmët e artit dhe të artitekturës kanë mbetur, por historianët i kujtojnë gjithnjë si “barbarë” Në të vërtetë, ata kanë qenë të atillë që janë njohur për moral të pastër, respektin e shenjë për femrën, për familjen, ligjin, lirinë individuale, sinqeritetin, dhe me etje të madhe për diturinë (studimin) [87]. Derisa ata u mbajtën me fenë unitariane, ishin të sukseshëm. Kur e lanë, u shkatrruan. Të gjithë librat e tyre u humbën, kurse ato që shkruan më vonë për to, ishin armiqt e tyre.
Shimica e komentatorëve janë të mendimit se arsyeja e persekutimeve të hebrejve që 2000 vjetë nuk lidhet vetëm me faktin se ato kanë refuzuar dy profetët e Zotit (Jezusin dhe Muhamedin as), por edhe për arsye se ata kanë shtrembëruar mësimet e Mojsiut. Megjithate, ata janë konsideruar si besimtarë të Një Zoti të vetëm dhe nga ana e Kishës Katolike Trinitare janë konsideruar si Unitaranët , thjeshtë se ata nuk janë anëtarësuar në dokrinën trinitare. Veç kësaj, ata kanë mbartur edhe mëkatin e “kryqëzimit” të Krishtit, duke e konsideruar mëkatin e tillë si mëkat kolektiv të të gjitha gjeneratave hebreje.
Për këtë arsye, në Spanjë, në vitin 616, mbreti i gotëve katolikë – Sisebut, shpalli dekretin e konvertimit të të gjithë hebrejve brënda vitit. Mbi to u vendos dhuna, u ndalua celebrimi i festave, synetimi dhe martesa sipas riteve hebreje. Secili hebre që refuzonte baptizimin e fëmijës së vet, duhej të dënohej me 100 kamxhikë, duhej t’i “dhuronte” tokën mbretit dhe duhej të rruhaj kokë në mënyrë që të dallohej në mesin e të tjerëve. Si rezultat i kësaj, atë vit u baptizuan 90.000 hebrej [88].
Edhe përkundët këti detyrimi, disa prej tyre i ikën obligimit ndërsa ata që u baptizuan e ruajtën fenë e tyre në zemrat e veta, deriqë u shtua presioni mbi to [89]. Në vitin 681, Koncili i Toledos pruri vendimin që hebrejt duhet të baptizohen ose të përjashtohen nga vendi. Kështu në vitin 694, hebrejt që kishin mbetur të pabaptizuar u shitën si robër, ndërsa fëmijët nën shtatë vjeçë, u rritën si të krishterë. Vetëm 17 vjetë përpara se Spanja të bie në dorën e muslimanëve, hebrejt që gjendeshin të përjashtuar për rreth Spanjës, planifikuan revoltë, por pasi spiunazhi i mbretit kishte rënë në këto gjurmë, mori masa duke mbytur shumicën e tyre [90]. Ata që u shpëtuan masakrave, u mbajtën si robër. U ndaluan martesat ndërmjet tyre. Komunitetet e tyre u ndanë dhe kështu gjithnjë e më shumë shkuan drejt asimilimit. Kështu, deriqë për ato që kishin mbetur lindi një shpresë e re lirie, ardhja e muslimanëve e njohur në histori për tolerancë.
Paulicianët ishin pasues të Palit nga Samosata – një Nazarenas, transmetues origjinal i mësimeve të Jezusit. Një grup i tyre, u përhapën nëpër Azi, por kudo që shkuan u persekutuan, kurse librat e tyre thuajse krejtësisht u eleminuan [91] Mësimet e tyre më shumë u ruajtën në mendjet njerëzore, por transmetimet e tyre mund t’i interpretonin edhe ato që ishin kundërshtarë të tyre. Në shekullin VIII-të, gjatë sunidmit të Konstandinit, liderët e Paulicianëve iu shtruan gjyqit perandorak dhe pjesët e tradicionit të ruajtur gojor, u regjistruan në shkrim dhe u përmblodhën nën titullin “Celësi i së vërtetës” – libër ky që iu humb fara në shekujt që pasuan. Një kopje e këti libri u gjet në shekullin XIX-të nga Frederic Conybeare gjatë ushëtimit që bëri për Armeni. Ai e përktheu dhe e publikoi.
“Celësi i së vërtetës” prezenton një fotografi të kishës Unitariane, bazuar në një linjë kret të ndryshme nga Kisha Katolike [92]. Liderët e paulicianëve zgjidheshin në bazë të njohurive të mësimeve të Jezusit, pa hierarki dhe pa kategori kleri. Ata janë martuar dhe kanë patur familje [93].
Ata kishin Ungjillin e tyre, i cili nuk është pjesë e Biblës së sotme. Libri tjetër i tyre ka qenë edhe “The Sepherd of Hermas”, e shkruar ndërmjet viteve 88-97 në Patmos, afër Efesusit, shumë para se të zyrtarizohej “Testamenti i Ri”. Papirusi i shekullit të tretë të këti manuskripti, u zbulua në vitin 1922. Urdhëri i parë i shkruar këtu është besimi në Njësinë e Zotit, se Zoti është Një, Krijues dhe Organizues i të gjithave, që i krijoi krijesat prej asgjëje… Ka shumë mundësi, që paulicianët të kenë përdorur edhe librin “Didache”, i shkruar diku ndërmjet vitit 60 dhe 160, në një gju7hë shumë të thjeshtë e të kuptueshme , por i zhdukur nga kisha trinitare [94]
Paulicianët kanë besuar se Jezusi ka qenë njeri [95] – profet. Nënën e tij, nuk e besojnë si “nënë të Zotit”. Ata kanë refuzuar ditëlindjen e Jezusit të caktuar nga trinitarianët (25 Dhjetor) dhe refuzojnë doktrinën e Inkarnimit [96]. Ato gjithashtu kanë konfirmuar se nuk është Jezusi ai që është kryqëzuar, por një njeri tjeter. Ata nuk kanë njohur doktrinën e mëkatit të trashiguar [97], kanë refuzuar kryqin për simbol të fesë, kanë refuzuar imazhet e Jezusit dhe nënës së tij – kontradiktë e hapët në “Testamentin e vjeter”.
Kisha Zyrtare Romake, duke ushtruar presion me qëllim të eleminimit të tyre, i ka shty në drejtim të Armenisë, dhe më vonë kisha e tyre do të njihet si Kisha Armeniane.
Gjatë shekullit V-së, Romakët zgjëruan Perandorinë e tyre në drejtim të Armenisë, kështuqë sërish filluan persekutimet mbi to dhe zgjatën deri në shekullin e VII-të, kur erdhi Islami bashkë me mësimet që përputheshin shumë me ato të Jezusit, dhe menjëherë një shumicë e tyre e përvetësuan (islamin) për fenë e tyre. Concybeare shkruan se në kryqzatat latine, disa shekuj më vonë, kishte gjetur se paulicianët gjithmonë luftonin në anën e muslimanëve. Papa Klementi i drejtohet Charls-it të V-stë: “Religjioni i Palit nga Samosata ka qenë asgjë tjeter veç se muhamedanizëm i pastër” [98].
Të gjithë etërit e hershëm të krishterë (Klementi, Tertulliani, etj), kanë kundërshtuar adhurimet e imazheve, kontradiktore e urdhërit të dytë të “Testamentit të Vjetër” (Eksodi 20:4-6)
Hyrja e imazheve në Kishën Zyrtare Kristjane ka filluar në varreza, duke gdhendur e ngjyrosur delen, peshkun, viçin, këndezin, etj. Me kalimin e kohës ky “art” u modernizua dhe ju mvesh petku fetarë, duke paraqitur imazhin e Abrahamit (Ibrahimit as) në sakrificen e djalit, nga tregimi Biblik. Asnjë imazhë i Jezusit nuk u paraqit deri në kohen e Perandorit Konstandin, në fillim të shekullit të IV-të, atëherë kur reperezentimi i kryqit u bë shumë i madh [99].
Sigurisht, kjo nuk u bë brebda një nate dhe u kundërshtua vrullshëm nga Nazaretët, Paulicianët, Donatistët, Arianët, etj. “Artistët religjioz” ishin murgjit të cilët fitonin para të mëdha nga populli injorant. Kah fundi i shekullit VI-të, imazhet që propagandoheshin në kampet e qyteteve të Perandorisë Lindore, u bënë objekte adhurimi e mrekullie [100]
Kështu, mësimet e Jezusit humbën edhe më shumë, por grupacionet opozitare ende ekzistonin dhe në mesin e tyre, ndryshimet shtoheshin gjithnjë e më shumë.
Në vitin 726, Leo i Konstantinopolit filloi shkatërrimin e imazheve, por hasi në kundërshtime të mëdha, jo vetëm nga Roma por edhe në Konstantinopol. Disa letra që Papa Gregori II-të ja kishte dërguar Leos, ekzistojnë edhe sot. Papa nuk kishte veë se fjalë të mira për adhurmin e imazheve. Në njërën prej këtyre letrave ai thotë se Imazhet e Jezusit, nënës së tij dhe shenjëtorëve të tij, janë veç se e vërteta që aprovon mrekullitë e tij, pafajësinë dhe meritën relative të adhurmit…[101].
Leo ishte i paimpresionuar nga komentet e Papës dhe nuk ndërpreu shkatrrimet e imazheve, por synonte që një aktivitet të tillë ta zgjëroi edhe në Itali. Duke injoruar vërejtjet e Papës, ai planifikoi invadimin e Italisë, por italianët ishin betuar t’i mbrojnë me jetët e tyre imazhet e veta. Kështu u ndeshen ushtritë dhe u shkaktua gjakderdhje e madhe, aq sa lumi Po u infektua me gjak njeriu dhe për gjashtë vjetë peshku i këti lumi nuk mund të përdorej si ushqim. Papa fitoi betejën dhe shpalli urdhërin e eleminimit të të gjithë atyre që me gojë a vepër shprehnin shenja që kundërshtonin kishën trinitare. Biri i Leos – Konstandini, në vitin 754 thirri Sinodin e Konstantinopolit, ku morën pjesë 338 bishopë nga e gjithë Evropa e Anatolia, por asnjë nga Kisha trinitare. Të 338 bishopët njëzëri miratuan vendimin se simbolet e dukshme të Jezusit janë blafsemira apo heretike, se adhurimi i imazheve është korruptim i krishterimit dhe ringjadhje e paganizmit, se të gjitha imazhet duhet të thehen dhe se ata që nuk do të dorëzojnë imazhet e tyre private, do të konsiderohen fajtor para Kishës e Perandorit [102].
Më 787, në Koncilin e Nikeas, nën kujdesin e Kishës Trinitare, me pjesmarrjen e 350 bishopëve, në të cilen edhe Papa Hadriani dërgoi delegacionin nga Roma. Këtu u “rivendos” adhurimi i imazheve, që sipas tyre, ishte në pajtueshmëri me shkrimin e shenjtë dhe me arsyen njerëzore, por hezituan të thonë nëse adhurmi i tyre ishte direkte apo relative [103]. “Suksesi” i këti vendimi vjen përfundimisht gjatë sundimit të Perandoreshës Theodora, që deri në vitin 842 vendosi adhurimin e imazhit në Konstantinopol, një konfrontim i dukshëm kundër paulicianëve që refuzonin imazhet dhe një dhunë e hapët që i shpuri ato në flakën e pamëshirshme të Kishës Trinitare [104]
Persekutimet e Theodorës në shekullin IX, ndikuan në bashkimin e paulicianëve dhe të Armenianëve Thrakas në mbrojtje nga trinitarët, shkak për të forcuar aleancë me muslimanët. Shumë paulicianë përqafuan Islamin, të tjerët qëndruan si të krishterë të veçantë si të krishterë unitarianë.
Paulicianët e Bullgarisë u njohën me emrin “Bogumil” – emërtuar kështu nga kisha trinitare për të humbë gjurmët e tyre. Edhe aty patën disa persekutime, por në përgjithsi u mirëpritën dhe lëvizja e tyre u zgjërua, deriqë arriti kisha trinitare. Lideri i tyre në Bullgari u dogj në vitin 1110. Disa mërguan në Serbi dhe atje u persekutuan gjatë vitit 1180. Ata që u vendosën në Bosnjë e Hercegovinë, dhe arritën të mbijetojnë deri me ardhjen e Osmanëve (1463 dhe 1482) shumica prej tyre përqafuanh Islamin. Kjo është edhe origjina e konflikteve të Ballkanit.
Një grup paulicianësh u vendosen në Jugun e Gjermanisë dhe u njohën me emrin Kathari (të pastër) deri në jug të Francës, një territor që dikurë Gotët arianë e kishin sunduar. U përhapën edhe në Italinë Veriore. Disa nga Bogumilët e Bullgarisë, përmes detit u vendosen në Venedik, Sicili e jug të Francës.
Ka shumë mundësi që paulicianët kanë jetuar edhe në Britaninë e Madhe, pasiqë Britania është vendi i findit që u kolonizua nga Kisha Zyrtare Katolike. Tolandi, në veprën e tij “Nazarenus” thotë se të krishterët e parë të Irlandës kanë besuar Një Zot dhe jo trinitetin. Ata nuk kanë patur imazhe në tempuj. Ata nuk kanë pasur asnjë prej doktrinave të kishave zyrtare. Ungjilli i tyre ka qenë i shkruar në gjuhën e tyre, i refuzuar prej kishës trinitare. Të gjithë liderët e tyre janë martuar dhe kanë pasur familje. Ata kanë agjërua shumë kohë dhe zakonisht janë ushqye njëherë në ditë. Ata e kanë konsiderue kishën jo si perandori politike, as si organizatë e tillë, por si shtëpi lutjeje. Ata e kanë konsiderue veten si “bij të kishës”. Kur ka ardhë misionari i parë politik i Kishës Katolike Trinitare në Irlandë, së pari ka shpallë Kishën Un itariane të tyre si heretike dhe pagane dhe ka kurdisur ndryshimin e mënyrës së jetës së tyre. Kryelideri misionar Katolik është quajtur Patrick, që ka jetuar ndërmjet viteve 390 dhe 460. Suksesi i tij demonstrohet nga fakti se sot, ironikisht konsiderohet Apostul dhe Patron i shenjtë i Irlandës. Ai në fakt ka qenë përgjegjës i shkatërrimit të Kishës Kelte Unitariane të Irlandës dhe për djegien e më shumë se treqind ungjijve Keltik. Asnjë Ungjillë i Kishës Unitariane të Irlandës sot nuk ekziston [105].
Derisa nuk kishin arritur Paulicianët Kathari në Evropën Qëndrore gjatë shekullit XI-XII-të, persekutimet e “heretikëve” nuk kanë qenë të organizuara prejse u eleminuan Gotët Arianë, disa shekuj më heret. Kisha Zyrtare Trinitare u zgjërua dhe u fuqizua, por njëkohësisht edhe u korruptua. Më të korruptuarit në këtë kohë ishin murgjit. Lëvizja e tyre nuk kishte për bazë mësimet e Jezusit, por mësimet e Shën Antonit të Egjiptit që jetoi 300 vjetë pas Jezusit.
Kryqëzata e parë që filloi më 1096 – thotë Gibon – ka qenë e përbërë kryesisht prej kriminelëve. Kjo ka qenë konsekuencë e Koncilit të Klermontit të vitit 1095, në të cilin Papa proklamoi se çdonjëri që do të jetë pjesmarrës i kryqëzatave, do të lirohet (falet) prej të gjitha mëkateve, dhe do të lirohet prej çdo borxhi e përgjegjësie që mund të ketë. Rreth 60.000 të tillë marshuan nëpër Evropë dhe kur arrinë në Hungari, u ndeshën me Paulicianët – shtërgjyrërit e të cilëve kishin ardhur nga Thrakia. Në betejen e ashpër ndërmjet tyre, 2/3 e kryqzatorëve u vranë, ndërsa pjesa tjeter u vendosën refugjatë në malet e Thrakisë.
Kryqëzata e dytë u bë 48 vjetë pas rënies së Jerusalemit më 1147, për të shpëtuar të mbeturit e Keryqëzatës së Parë. Përbërja e këtyre ka qenë e ngjajshme si në të parën. Dyert e qyteteve të Evropës u janë mbydhur atyre. Ushqimi ka qenë i nivelit më të ulët dhe kushtet tejet të vështira. Si rezultat i pa përgaditjes së duhur, shumica e tyre vdiqën pa mbërrirë Palestinën. Ata që mbërrinë u mbytën në betejë dhe Palestina ra në duar të muslimanëve në vitin 1187.
Kryqëzata e tretë, e nxitur nga mbreti Rikard i Anglisë, dështoi në okupimin e Jerusalemit, dhe më 1192 u kthye në Angli me një numër të vogël kryqzatorësh që shpëtuan.
Kryqëzata e Katërt, e vitit 1203 nga ushtria Romake për “çlirimin” e Jerusalemit nga muslimanët ka qenë e një natyre tjeter. Në të vërtetë, tashmë Kisha trinitare e kishte zgjërua dominimin e vet në shumë vende të Evropës e Azisë. Kryqzatorët kësaj radhe shkonin nëmpër vende dhe sulmonin popujt e të njëjtit besim dhe ideologji. Konfiskonin pasuritë e tyre. Kjo ndoshta ka qenë edhe arsyeja e dështimit të Kryqëzatës së pestë të vitit 1218. Kisha Zyrtare Katolike e futi veten në kurth duke sulmuar muslimanët e Sicilisë e të Afrikës, muslimanët e Turqisë e të Palestinës, muslimanët e Spanjës, e tani edhe Paulicianët e Francës. Kështu ka qenë e pamundur të drejtoj të gjithë agresionet me sukses. Kështuqë poltika është zbutë njëherëpërnjëherë kundër atyre armiqve që kanë qenë më afër Romës. Papa Inocenti i III-të organizon sulm masakrues kundër Paulicianëve të Francës, dhe pamëshirshëm lënë për vdekje rreth 20.000 sish [106]. Disa konvertohen, disa largohen dhe duket se ky është edhe fundi i tyre. Për to Shën Bernandi thoshte “çka flasin ato e zbatojnë në vepra, moralisht asnjërin nuk mashtrojnë, asnjërin nuk sulmojnë, kalojnë jetën në agjërim, nuk hanë ushqimin që nuk meritojnë dhe jetën e sigurojnë me punën e tyre… [107].
Eshtë e pamundur të kihet ideja se sa të krishterë unitarianë janë eleminuar nga Kisha Zyrtare Katolike Trinitare në “emrin e Krishtit”. Libri “Liber Sententiarum” që përmban shënimet e Inkuizicionit të Toulousit nga 1307 deri më 1323, ka të regjistruara “mrekullitë e persekutimeve” në “Emrin e Zotit të Mëshirës” të organizuar nga Kleri Katolik Ortodoks të Kishës Katolike Romake. Conybeare shkruan se qindra kësi volumesh do të duheshin të regjistrohen gjithë trupin e eleminimit të Kartharive europjan [108]
Referencat
1. Ezea /Ezdera/ ishte një çifut i Babilonisë që ndoqi grupin fetarë dhe vendosi Judaizmin në Palestinë kah fundi i shekullit V ose fillimi i shekullit IV para erës sonë. Librat e Testamentit të Vjetër, që mbajnë emart e tij janë shkruar nga autor të panjohur, fillimisht në gjuhën semite (aramaike), por origjinali është i humbur dhe shkrimi më i vjeter mund të gjendet vetëm në përkthimin latinisht. (M. Grant: “Jesus – An historian’s Review of the Gospels”, New York 1977, f.239; M. Grant: “Saint Paul”, New York 1982, f.4
2. Kur’ani
3. Kur’ani.
4. Kur’an 43:59
5. Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.1
6. M. Ata’ur-Rahim ç A. Thomson: “Jesus – Prophet of Islam”, London 1996, f.35
7. Mateu 5:17-19 dhe Luka 18:18-22
8. Esenesët ishin vëllazëri apo sekt asketik çifut, të themeluar në shekullin e II-të para erës sonë, trashigimtar të Qumran’ëve (140-130 p.e.s) dhe vazhdues deri te revolta çifute në Khirbet Kumran, afër Detit të Vdekur, aty ku në vitin 1947 u gjetën shumë nga dokumentet e tyre “The Dead Sea Scrolls”. (M. Grant: “Saint Paul” New York 1982, f.257). Ky grup prej komunitetit hebre, kishte refuzuar të pranojë kostumet romake dhe ligjin që kundërshtonte ligjin e Moisiut
9. “The Gospel of Barnabas”, f.217
10. E vërteta e Jezusit lidhje me kryqëzimin është krejt ndryshe nga rrëfimet biblike. Allahu i lartësuar në Kur’an thotë se çifutët nuk e vranë as nuk e kryqëzuan, por atë Allahu e ngriti tek Ai (En Nisa 157-158). Hebrenjt nuk i besuan se ai është i dërguar (profet) dhe e përgënjeshtruan atë. Kështu në fund vendosen t’a likuidojnë atë dhe menduan se njëmend e vranë. Por ata ranë në dyshim sepse viktima refuzonte të jetë ai. dhe u thoshte se ai i udhëzoi deri te vendi ku ishte i fshehur Jezusi (as) me apostujt e tij. Kështuqë ata ranë në dyshim për vrasjen e tij. Të krishterët u besuan çifutëve se Jesusi (as) u vra, por këta u detyruan ta sqarojnë shkakun e vrasjes së tij. Kështuqë u paraqit Pali idhujtar, armiku më i madh i Jezusit (as) që t’ua spjegojë qëllimin e vrasjes së tij duke u thënë se ai u vra për mëkatet e njerëzve. Kur hebrenjt vendosen që ta likuidojnë Isaun, u detyruan të gjejnë një njeri që do t’i udhëzonte deri te ai. Në kët rast, Jehudha (Juda nga Karioti) për të cilin Jezusi kishte sinjalizuar se do ta tradhtojë, ishte njeriu më i përshtatshëm që do t’i udhëzonte deri te ai. Hebrenjt i premtuan ati pasuri. Kur arrijten në vendin ku ndodhej Isau as me shokët e tij, Allahu i lartësuar e dërgoi Xhebrailin as që ta ngritë Isaun as nga kjo botë dhe ta vendosë tek Ai, deri në momentin e caktuar kur ai përsëri do të zbresë. Në atë moment, Allahu i lartësuar ja ndryshoi pamjen Jehudhës (Judës) dhe e bëri në formen e Jezusit. Kështu, ushtria e arrestoi atë, por ai filloi të bërtasë e t’u thotë atyre se çbënin me të? Ai tha: “Unë ju drejtova deri këtu që t’a kapni armikun tuaj, kurse ju më arrestoni mua.” Madje edhe ajo ushtri filloi të dyshojë dhe thanë: “Nëse ky është Isau, ku mbeti udhëzuesi ynë, nëse ky është udhëzuasi ynë, ku shkoi Isau”?! Ky pra ishte dyshimi që lindi në mesin e tyre.
Në Ungjillin Barnabas përshkruhet shum bukur ngjarja, si u ngrit Isau as dhe si u tha apostujve të tij se do të kthehet para Kjametit. Ja se çka thotë Barnaba në ungjillin e tij: “Jezusi (Isau as) poashtu u tha: Të vërteten po ua them, Njëri nga ju do të më dorëzojë e do të shitem si dashi. Por, mjerë për atë sepse do të realizohet krejt ajo që tha babai ynë për Davidin për të. Do të bie në gropën që ua pregaditit të tjerëve. Në këtë moment shikuan nxënësit (apostujt) njëri-tjetrin duke thënë me pikëllim: Kush do të jetë tradhtari? Tha atëherë Jehudha (Juda) A unë jam ai o mësues? U përgjigj Jezusi: Ti më the vetë se kush do të më dorëzojë. Njëmbëdhjet të dërguarit (nxënësit tjerë) nuk e dëgjuan këtë. Pasi që ai hëngri mishin, i hipi shejtani shpinës së tij dhe doli nga shtëpia duke i thënë Jezusi ati: shpejto me vepren që ti do ta bësh. Doli pastaj jezusi nga shtëpia dhe hyri në një kopshtë që të falet, ra në gjunj njëqind herë duke vënë kokën në tokë siç e kishte shprehi gjat faljes së tij. Meqë Jehudha e dinte vendin se ku asht Jezusi me nxënësit e tij shkoi te kryetari i priftërinjve hebrej. E i tha atij: Nëse ma jep atë që ma premtove, do ta dorzoi sonte armikun tënd Jezusin, që ju e kërkoni, sepse ai është i vetmuar me njëmbëdhjetë shokë. Kryetari i priftërinjve iu përgjegj: Sa kërkon? Tha Jehudha: tridhjet copë të arit. Atëherë ia numroi kryetari i priftërinjve të hodhat menjëherë. Dhe dërgoi një farisenj te valiu Hejrodosi që t’i sillte ushtrinë. Ai ja dha një aradhë të tij, sepse kishte frikë popullin. I moren ata armët e tyre dhe dolen nga Jerusalemi me llamba dhe drita në shkopinjt e tyre. Kur u afruan ushtarët bashkë me Jehudhën te vendi ku ishte Jezusi, u dëgjua ardhja e një grupi të madh, për kët shkak, ai (Isau as) u kthye në shtëpi i frikësuar.Njëmbëdhjet nxënësit kishin fjetur. Kur Zoti pa se robi i tij asht në rrezik, e urdhëroi Gabrielin (Xhibrilin), Mikailin, Rufailin, dhe Urilin (katër engjëjt e Tij) që ta ngritin Jezusin nga kjo botë. Erdhen melaqet e pastra dhe e morën Jezusin nga dritarja që ishte në anen jugore. E barten atë dhe e vendosen në qiellin e tretë në shoqrim të melekve që lavdrojnë Zotin përgjithmonë. Atëherë, hyri Jehudha me fuqi në dhomën nga e cilaishte ngritur Jezusi. Të gjith nxënësit kishin fjetur. Atëherë Zoti bëri çudi. Jehudha ndryshoi në të folur, në fëtyrë dhe u bë i ngjajshëm me Jezusin, madje edhe ne menduam se ai është Jezusi vetë. Kurse ai pasi që na zgjoi, filloi të hulumtoi që të shohë ku ishte Jezusi. Për kët asrye ne u habitem e i thamë: Ti je o zotëri, mësuesi ynë. A na harrove tani? Kurse ai tha duke qeshur: A jeni ju aq të marrë sa që nuk e njihni Jehudhën, sepse ai në çdo aspekt ishte bërë i ngjajshëm me Jezusin. Kurse ne, kur dëgjuam fjalët e Jehudhës dhe pamë grupin e ushtarëve, ikëm si të tërbuar. Gjoni që ishte i mbështjellur me një mbështjellëse pambuku, u zgjua dhe iku. Kur atë e kapi një ushtarë për mbështjellësen e pambuktë, e la mbështjellësen e pambukut dhe iku i xhveshur. Sepse Zoti e kishte ndëgjuar lutjen e Jezusin dhe i shpëtoi të njëmëdhjetët prej sherrit, sepse ne kemi ardhur të bëjmë mbret të Izraelit. Ne të kemi lidhur sepse e dimë se ti e refuzon Atëherë e mori ushtria Jehudhën dhe e lidhi duke u përqeshur me të. Sepse ai refuzoi të jetë Jezusi dhe thoshte të vërtetën. Ushtarët i thanë ai duke u përqeshur: Zotëriu ynë, mos ki frikë mbretërinë. Jehudha u përgjegj: A jeni ju të çmendur. Ju erdhët me armë e llamba që ta merrni Jezusin e Nazaretit sikur të ishte vjedhës e më lidhni mua, që ju drejtova juve të më bëni mbret. Atëherë ushtarët nuk duruan më dhe filluan ta godasin Jehudhën, me grushta e shqelma e dërguan me hidhërim në Jerusalem. Më poshtë – thotë Barnaba: “Betohem në Zotin, edhe ky që është duke shkruar (unë Barnaba) kisha harruar çdo gjë që kishte thënë Jezusi: se ai do të ngritet nga kjo botë dhe një njeri tjeter do të dënohet në vendin e tij, se ai nuk do të vdesë përveç se afër fundit të botës.
11. Për ngjalljen e Jezuit që paraqet Pali, R.P Kengisier në librin BESIMET NE RINGJALLJE, RINGJALLJA E BESIMIT (1974) thotë se: “Pali është i vetmi dëshmitarë okularë i ringjalljes së Krishtit. Zëri i të cilit vjen drejt tek ne përmes shkrimeve të tij, nuk flet kurr për takim personal të tij me të ringjallurin”. Në librin DHJATA E RE të autorit O. Culman flitet për kontradiktë ndërmjet Lukës e Matheut që njëri e vendosë kët shfaqje në Jude e tjetri në Galile. Kjo mospërputhje – shkruan R.P Roxhe – gjith këto fakte provojnë se evangjelistët nuk janë pjesë e një orkestre, sepse po të ishin kështu do t’i kishin akorduar violinat e tyre. As gjoni as Matheu nuk flasin për ringjallje. Për të flet vetëm Marku (16:19) dhe Luka (24:51). Sinopsi i katër ungjive botuar më 1972, nga shkolla Biblike e Jerusalemit (Volumi i dytë faqe 451) përmban komente për të cilat ka interes të flitet. “Në fakt nuk ka pasë ngjitje në kuptimin e mirfilltë fizik, sepse Zoti nuk është lart dhe poshtë…”
Analizuar më hodhësisht çështjen e kryqëzimit të jezusit, do të nisemi nga Mateu 12:40: “Sikurse Jona qe në barkun e përbindëshit tri dit e tri net ashtu edhe biri i njeriut do të jetë në zemren e tokës tri dit e tri net…” Por Marku (15:42-45) tregon se Krishti nuk ndejti në zemren e tokës tri dit e tri net: “Kur u bë natë dhe pasi ishte pergaditja, dmth. nata e së shtunes erdhi Jozefi prej Arimatesë, këshilltar i shquar e që edhe ai priste mbretërinë e Hyjut, mori guxim e hyri te Pilati e ia lypi trupin e Jezusit. Pilati, i habitur se kishte vdekur, thirri centurionin dhe e pyeti a kishte vdekur tashmë. Si mori vesht prej centurionit ja dhuroi trupin Jozefit. Ky bleu pëlhurën , e uli nga Kryqi Jezusin, mbështolli me pëlhurë dhe e shtiu në varr të hapur në shkëmb. Pastaj rrokullisi një gurë në grykë të varrit.”
Pra, trupin e Jezusit ja dhuroi të premten në mbëmje, një ditë para sabatit (të shtundes). “Kur kaloi e shtuna, Maria Magdalenë dhe Maria e Jakobit e Saloma blenë erëra të mira për të shkuar ta pëerojnë Jezusin. Të parën ditë mbas të shtundes, në mëngjes shum heret, në të lindur të diellit, erdhen te varri. I thojshin shoqja shoqes: Kush do të na e rrokullisë gurin prej grykës së varrit? Shikuan, kur qe guri ishte i rrokullisur. Ishte vërtetë fort i madh. Ata hynë në varr e panë një djalosh ndenjur në anë të djathtë, të veshur me pekt të bardhë, u tremben, por ai iu tha: Ju mos u trembni, ju kërkoni Jezusin e Nazaretit, të kryqëzuarin. Ai u ngjall, nuk është këtu. Qe vendi ku e paten vënë. Shkoni e thoni nxënësve të tij, veçënarisht Pjetrit: Po shkon para jush në Galile, atje do ta shihni sikur u pat thënë. Ata dolen dhe ikën nga varri, sepse i kapi frikë e madhe dhe tmerri. S’i treguan askujt asgjë sepse kishin frikë… Si u ngjall, pra Jezusi heret në mëngjes, të parën ditë të javës, më së pari iu diftua Marisë Magdalenë, prej së cilës i pat dëbuar shtat shpirta të ndytë… (Marku 16:1-9)
E para ditë e javës ishte e dielja, sipas sistemit judaik. Pra Krishti nga ky sÿÿrim ÿÿvarros të premÿÿn ” mbrëmje, kurse të dielen në mtjÿÿ e nuk ishte aty. Me llogartije normale, duket se ka qëndrue dy net e një ditë, e jo siç thotë Mateu tri dit e tri net. Arsyetimet e telogëve të sotëm kristjan thonë se në atë kohë jan bërë logaritje në sistemin Judaik, kur e premtja është llogaritur si ditë e plotë e poashtu edhe e dielja. Por marku thotë: “Kur u bë natë…” (Mark 15:42). Por edhe po të ishte siç pretendojnë ato, krishti nuk ndenji në tokë më shumë se dy ditë. Pastaj, sipas Biblës, kuptimi i fjalës ditë është “prej mbrëmjes deri në mbrëmje” (Levitiku 23:32). edhe sipas kësaj ai qëndroi në tokë një ditë e dy net. Për ndryshe, nga kuptimi që jep Levitiku, nuk duhet të veçohet dita dhe nata, sepse koha 24 orëshe prej mbrëmjes e deri në mbrëmje quhet “ditë”, kurse Mateu thotë “tri dit e tri net”. Mateu (27:38-44) shkruan historinë e kryqzimit: “Bashkë me të kryqzuan dy cuba, njërin në të djathtë e tjetrin në të majtë. Kalimtarët pastaj e shanin duke luehtur me krye në shpoti. dhe thojshin: Ti që e rrënon tempullin e për tri dit e rindërton shpëto vehten .Nëse je biri i Hyjut zbrit nga kryqi. Poashtu edhe kryepriftrinjt me skribë e me pleq duke e përqeshur i thojshin: Tjerët i shpëtoi, vehten s’po mundet ta shpëtojë. Eshtë mbreti i Izraelit, le të zbresë tani prej kryqit e do ti besojmë. Ka shpresuar në hyjun le ta lirojë tani, nëse e don përnjimend, sepse vetë tha “jam biri i Hyjit. Poashtu e fyenin edhe cubat që ishin të kryqzuar me të. Por Luka (23:39-40) shkruan vetëm për njërin: “Njëri nga kriminelët e kryqzuar e fyente. Po a nuk je ti Mesia, shpëto vehten dhe ne. Por ai tjetri e qortoi shokun: As ti nuk e druan Hyjin që po vuan të njëjtin dënim si ai. A mund të ketë spjegim ky kontradikcion lidhje me kryqzimin e Krishtit. Ashtu sikurse Barnabasi, edhe dokumenti i pergamenit të Detit të vdekur, shkruan qartë se kryqzimi i Jezusit nuk ishte real.
12. “The Gospel of Barnabas”, f.218 ; Shih dhe Kur’anin “Madje për shkak të thënies së tyre: “Ne e kemi mbytur mesihun, Isain, birin e Merjemes, të dërguarin e All-llahut”. Po ata asnuk e mbytën as nuk e gozhduan (nuk e kryqëzuan në gozhda), por atyre u përngjau. Ata që nuk u pajtuan rreth (mbytjes së) tij, janë në dilemë për të (për mbytje) e nuk kanë për të kurrfarë dije të saktë, përveç që iluzojnë. E ata me siguri nuk e mbytur atë. Përkundrazi, All-llahu e ngriti atë pranë Vetes. All-llahu është i poltfuqishëm, i dijshëm”. Kur’an 4:157-158
13. Tatsusi në këtë kohë ishte qendër e kulturës helene, dhe kjo ishte arsyeja që Pali i kishte shkrue letrat e tija në gjuhën greke.
14. Veprat e Apostujve 22:3
15. Letrat e Palit drejtuar Filipianëve 3:5
16. A.N. Sherwin White: “Roman Society and Roman Low in the New Testament”, f.151, cituar në M. Grant: “Saint Paul”, New York 1982, f.14
17. Veprat e Apostujve 18:3
18. Letrat derejtuar Galatasve I:22; përkundër Veprave të Apostujve 22:3
19. THE JESUS REPORT Johanes Lehman, faqe 128. Shiko rrëfimet e besimit të ti ceket në “Veprat e Apostujve” 9:1-30, 22:1-16, dhe 26:12-18
20. Letra drejtuar Galatasve 1:13
21. Veprat e Apostujve 7:58-59
22. Shiko Letrën e drejtuar Romakëve 5:11-19 dhe Letrën e parë të Korintianëve 15:22
23. M. Grant: “Saint Paul” New York 1982, f.14
24. Veprat e Apostujve 9:1-9, 22:6-11, 26:12-18
25. II Korintianëve 11:32 dhe Veprat e Apostujve 9:23
26. Veprat e Apostujve 2:26
27. I Korinthianëve 9:16
28. II Timoteut 4:2
29. Në të gjithë popullin e Izraelit ishte i domosdoshëm synetimi. Kjo ishte shenja që e bënte popullin e Izraelit si “popull i zgjedhur” . Synetimi pra, ishte detyrë e obligueshme e fesë judenje. Nëse dita e tetë e lindjes së foshnjes do të binte të shtunden, ligji i Moisiut për të shtunden do të thehej dhe foshnja do të bëhej synet (Shih Ungjillin sipas Gjonit 7:22). Jezusi ishte bërë synet diten e tetë ashtu si të gjith Judenjt tjerë (Shiko Ungjillin sipas Lukës 2: 21). Madje edhe Gjon Pagëzuesi ishte bërë synet (Shiko Ungjillin sipas Lukës 1:59). Pas Jezusit çështja e synetisë u bë konflikt në mes të Apostullit Pjeter (i cili u ligjëronte judenjve) dhe Shën Palit, i cili u ligjëronte jo-judenjve, e që donte ta largonte ligjin e rrethprerjes (synetisë)
30. Bibla na thotë se Jezusi asnjëherë nuk e hëngri mishin e derrit. Jezusi ndoqi ligjin e Moisiut, por Pali më vonë e ndërroi për besimin e verbër në Jezusin për të shpëtuar njerëzit nga “mëkati i trashëguar”. Kristjanët besojnë e veprojnë sipas ligjit të shpifur të Palit e jo sipas atij ligji që veproi e jetoi vetë Jezusi. Shiko se ç’thotë Mateu në versetet 31-32 të kapitullit: “Shpirtrat e këqinj iu luten Jezusit ‘Nëse po na dëbon, na ço në tufen e thive’ Ai u tha ‘shkoni…’ Ata dolen e hynë në thi dhe ja mbarë tufa u lëshua turr prej greminës ra në detë dhe u mbyt në ujë”. Por më vonë Pali e kundërshtoi Jezusin duke thënë: “Po ndodhi e ju thirri ndonjë i pa fe dhe ju pranoni të shkoni, hani çka t’ju vihet para duke mos pyetur gjë, sa për arsye të ndërgjegjes” (Letra e parë drejtuar Korintianëve 10:27)
31. A. Thomson ~ M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.3
32. Letra e dytë drejtuar Korintianëve 12:1-5
33. Letra e parë drejtuar Korintianëve 15:10
34. Galantasve 1:12-16
35. Heinz Zahrnt e quan Palin si “Korruptues i Ungjillit“. Werdi e konsideron (Palin) si themelues të dytë të kristjanizmit. Ai shkruan se ndryshimi në mes të Jezusit historik dhe Jezusit të kishës, është aq i madh, sa që bashkëdyzimi i mësimeve është i pamundshëm…(Shiko “Galatianëve 1:13-15, Veprat e Apostujve 8:1-3, 9:1-2, 9:41, 6:5, etj) Schonfield shkroi: “Herezia paulijane u bë themel i ortodoksisë kristjane, kurse kisha legjitime u shpall si heretik e(THE JEZUS REPORT, Johanes Lehman, faq 126)…” Michael H. Hart në librin e ti “THE 100 A RANKING OF THE MOST INFLUENTIAL IN HISTORY” Muhamedin as e ka vënë në rendin e parë, ndërsa Palin në rendin e dytë duke i lënë meriten kryesore në themelimin e religjionit të kristjanizmit. Arnold Meyer thotë: “Nëse me fjalen kristjanizëm nënkuptojmë fenë e krishtit si bir i Zotit, i cili nuk i takon burimit njerëzorë, i cili jetoi në devotshmëri dhe u kryqëzua për mëkatin e njerëzve, i cili vdiq për tri dit dhe u ringjall për t’u transferua në të djathten e Hyjit, i cili sërish do të vijë që të shpëtojë boten… Nëse ky është kristjanizmi, atëherë ky kristjanizëm është themeluar nga Pali dhe nuk është fe e Zotit (THE JEZUS REPORT, Johannes Lehman, faqe 127)…”
Edhe përkundër fjalëve të Jezusit, Pali e theu ligjin nga e djathta dhe nga e majta. Shumë gjëra që Jezusi i bëri në jetën e ti sot i kanë lënë dhe shumë gjëra tjera prej të cilave Jezusi u largua, sot po i ofrojnë dhe po i veprojnë për shkak të “vizionit” të Palit. Ja disa shembuj:
Jezusi jetoi me popullin e tij 33 vjetë duke i bindë me mrekulli nga ana e Zotit dhe duke i këshilluar ata vazhdimisht që t’i përmbahen ligjit, të respektojnë diten e Sabatit (të shtundës), të largohen nga përdorimi i mishit (dhe yndyrës) së derrit, të bëjnë synet fëmijët, të agjërojnë ditët e caktuara, t’i luten Zotit në senagoga, etj. Jezusi nuk këshilloi kështu vetëm me fjalë, por edhe me vepra. Çdo herë që paraqiste mrekulli, vetë thoshte se kjo ishte fuqia e Zotit, e se ai vetë asnjë gjë s’mund të bënte. Çdo herë që fliste për adhurim, thoshte: “Adhurojeni Atin” e jo “Adhuromëni mua” as “adhuroni trinitetin”, Ai gjithashtu nuk tha “Unë jam Zot”. Termi “Bir i Zotit” është përdorë në atë popull shumë kohë para se të vinte Jezusi, për të treguar devotshmërinë.
Tre shekujt e parë pas Jezusit, apostujt dhe ithtarët e ti (duke përjashtuar këtu Palin me ithtarët e vet), jetuan sipas tradicionit te Jezusit, duke zbatuar ligjet e Muisiut. Ata i bënin lutjet në senagogat hebreje, e vizitojshin çdo ditë tempullin, aq më shumë ata e pranuan Jezusin si “Mesih” gjë që shumë hebrenj nuk e pranuan e as sot nuk e pranojnë.
Asnjë nga ky popull, madje as vetë Pali, nuk dëgjuan për trinitetin. “Jezusi kishte vendosur të mos fliste për natyrën e vërtetë të Zotit të tij, vetëm tre shekuj pasi iku”. Ky spjegim në formë “Inspirimi” zgjati pothuaj deri në shekullin XV-të. Këto revelime të “inspiruara” kan bërë që Ungjijt e mëparshëm të cilat ishin të shkruara në gjuhen e Jezusit, Arameje apo Hebreje të humbin dhe që “Inspirimi” prej Jezusit, tani të bëhet në gjuhen greke. Dr. Arnold Meyer, profesor i teologjisë në Universitetin e Zvicrës (Zyrich) në temën: “JESUS OR PAUL?”, faqe 122
Ju thoni: Pse s’përgjigjet i biri për fajin e tet? Por biri i ka zbatuar të drejten e drejtësinë, i mbajti të gjitha urdhërimet e mia dhe të gjitha i bëri vepër, këndej edhe do të jetojë. Ai që mëkaton do të vdesë. Djali s’do të gjigjë për fajet e tet, as baba s’do të përgjegjet për fajet e të birit, të drejtit do t’i takojë drejtësia e të paudhit paudhësia. Ky verset është reveluar para lindjes së Palit, i cili formuloi “mëkatin e trashëguar” qartë tregon për falsitetin e fjalëve të Jezusit, në kundërshtim të plotë me “vizionin” e Palit. Pastaj: “Për fajin e fëmijëve të mos vriten baballarët, as fëmijët për fajin e baballarëve. Seicili të vdesë për mëkatin e vet” (Ligji i Përtrirë 24:16). Në ato ditë nuk do të thuhet më: Etërit hëngren rrush të thartë dhe ua mpinë dhëmbët fëmijëve. Por seicili do të vdesë për shkak të fajit të vet. Kushdo që të hajë rrush të papjekur do t’i mpihen dhëmbët (Jeremiah 31:29-30) (GLORIER’S ENCYCLOPEDIA)
Lexo me vemendje Letrën e Jakobit 2:14-20 “Ç’dobi O vëllezërit e mi, nëse ndokush thotë se ka fe, e në qoftëse nuk i ka veprat? Athua mund të shpëtojë vetëm nga feja? Nëqoftëse ndonjë vëlla ose ndonjë motër janë të xhveshur ose pa ushqimin e përditshëm dhe ndokush prej jush u thotë: “Shkoni në paq, nxehuni dhe ngijuni” por nuk u jepni çka u nevojitet për trup, Ç’dobi! Kështu edhe feja, nëqoftëse nuk i ka veprat, është e vdekur në vetvete. Por ndokush mund të thotë, ti ke fenë kurse unë kam veprat. Ma trego ti fenë tënde pa vepra, e unë prej veprave të mia do ta tregoj fenë. Ti beson se është një Hyj i vetëm? Bën mirë por besojnë edhe djajt e dridhen! A dëshiron të dijsh more qyqar, se feja pa vepra është e pafrutshme. Jezusi e Jakobi thonë se duhet patur besim në Zotin dhe duhet të zbatohet ligji për të shpëtuar. Në anen tjeter Pali thotë harroji ligjet vetëm beso në vdekjen e Jezusit, Kë jemi duke besuar ne Jezusin apo Palin ( Shih tutje në Biblën: Ezekiel 18:1-9; Micah 7:18; Numrat 35:33, Isaiah 43:11, Isaiah 46:9, Ligji i Përtrirë 4:35, 32:39, Libri i parë i Mbretërve 8:60, Isaiah 44:8, Isaiah 45:5, 45:21, 45:22 etj
36. Nuk është e qartë nëse Xhejmsi ishte i biri i Maries me Jozefin, apo ishte djali i motrës së Marijes. Eshtë e njiohur se ai ishte më i afërt me Jezusin, dhe sipas “Beslidhjes së Re”, ai është më aktivi dhe më oratori ndërmjet apostujve. Jezusi, atij dhe Gjonit u kishte dhënë pseudonimin “Bijt e vetëtimës”. Akorduar sipas Esebiusit, ai shpenzoi aq shumë kohë në falje, saqë këmbët e tij u bënë si këmbët e deves. Konsiderohet bishopi i parë i Jerusalemit, figurë qëndrore në kontraversionin ndërmjet Palit dhe Apostujve. (CROS, The Oxford Dictionary of Christianity, f.74.
37. Antiochi (Antiok) qytet buzë lumit Orontes, njëri prej tre qyteteve më të mëdhenj të Perandorisë Romake, provincë e Sirisë, qendër e rëndësishme tregtare. Sot Antakya në Juglindje të Turqisë (John Drane: “Paul”, Toronto 1976, f. 33-34)
38. Thomson ç M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.4
39. Galatasve 2:14
40. Islami është e vetmja Fe që na jep ekzistencën e një Zoti të PERKRYER. Një Zot i përkryer do të thotë që nuk ka tjetër të ngjajshëm me Natyrën dhe Vetitë e Tij: “Thuaj: Ai, Allahu është një! Allahu është Ai që çdo krijesë i drejtohet (i mbështetet) për çdo nevojë. Ai s’ka lindur kënd, as nuk është i lindur. Dhe Atij askush nuk i është i barabartë.” (Kur’ani 112-4).
Të thuash se Jezusi është Zot, nuk është vetëm një tallje me Zotin, por një sharje e shkallës më të ulët dhe një injorim për interelgjencen e njeriut.! Vetë tekstet biblike tefuzojnë shpifjet e tilla që janë bërë në emrin e Juzusit, dhe sa për ilustrim po veçojmë disa nga Verzioni i Autorizuar. Na duhet vetëm sinqeriteti dhe logjika njerzore për t’I kuptuar më mirë.
Thjeshtë, Jezusi nuk ishte më shumë se një njeri normal dhe një Profet i Zotit, i dërguar në vendin e Izraelitëve dhe për të dhënë lajmin e lumtur të ardhjes së Mbretërisë së Zotit, profetësia e të cilit u plotësua me ardhjen e Profetit Muhammed (paqa dhe bekimi i Zotit qoftë mbi të). Të gjitha burimet biblike që jepen nga misionarët për të “vërtetuar se Jezusi është “Zot” apo që ka natyrën e Zotit bien në kundërshtim me vetë tekstet biblike. Nëse themi Jezusi është Zot, sepse është shërbëtor i Zotit, i gjithë njerëzimi është në shërbimin e Zotit: Ja shërbëtori im, të cilin e zgjodha, i dashuri im, që e ka për zemër shpirti im. Në të do ta vë shpirtin tim, Ai do t’ju lajmrojë paganëve fenë e vërtetë…” (Mateu 12:18)
Në Ungjillin sipas Gjonit 20:17 lexojmë: “Jezusi tha: Mos u ngarrit me mua se ende nuk u ngjita tek Ati, por shko te vëllezërit e mi e thuaju, po ngjitem te Ati Im e te Ati i juaj, tek Hyji im e Hyji juaj…” Pra, siç shihet Zoti nuk ishte vetëm AT i Jezusit, por edhe ZOT i tij. Nëse Jezusi besohet të jetë Zot, apo personalitet trinitar i Zotit, a mund të besojmë se “Zoti ka Zot” Por nga fjalët e Jezusit në Ungjillin sipas Gjonit 20:17 qartë shohim se ai ishte njeri si ne dhe se kishte një Zot si ne. Në të kundërtën Jezusi do të thoshte: Atin tim dhe atin tuaj… dhe këtu do të ndalej, por jo, ai vazhdoi dhe Zotin tim e Zotin tuaj…
Nëse Jezusi është “Zot”, për arsye se tha “Unë jam” në Ungjillin sipas Gjonit 8:56-59: “ …përpara se të ishte Abrahami UNE JAM”, çka do të thojshim për Sollomonin në Librin e Fjalëve të Urta 8:22-31: “Zoti më kishte që në fillim të udhëve të veta, qysh në fillim para se të krijonte ndonjë send. Kam qenë shuguruar prej amshimit, qysh në kohët më të lashta para se të krijohej toka. Ende nuk ishin humnerat e unë isha e ngjizur. Ende nuk ishin burimet e ujrave të shumta, para se të viheshin themelet e maleve, para se të ishin kodrat, unë linda…” E çka do të thonim për Melkizedekun në Letrat e Hebrenjve 7:3 “Ky (melkizedeku) është pa baba, pa nënë, pa brezni, s’ka as fillim as mbarim të jetës, pra i ngjajshëm me birin e Hyjit – mbetet prift për amshim” Për Solomonin dhe për Malkizedekun nuk thuhet se kanë qenë prezent vetëm para Abrahamit, por përpara gjithë krijesave? Çka të thuhet për shumë të tjerë që kan qenë të shenjtë e të devotshëm, para lindjes së tyre (Referohu në Psalmet 89:20, Isaiah 45:1, 61:1, 1 Samuel 24:6 dhe Jeremia 1:5). Në kontestin “UNE JAM” tek Dalja 3:14: Hyji i tha Moisiut “Unë jam Ai që Jam”. krahasojmë për një moment nga Ungjilli i Gjonit 8:58 Përnjimend, përnjimend po ua them, para se të ishte Abrahami UNE JAM. Por në Ungjillin sipas Gjonit 9:9 edhe lypsi që u shërua nga profeti Jezus, përdori fjalët e njëjta “UNE JAM” për të referuar vehten e tij, a është edhe ai Zot?
Arsyetimi “Jezusi është “Zot” për arsye se populli e kanë adhurue atë” (Gjoni 9:38) dhe “Ai (një njeri që kishte qenë i verbër) tha besoi o Zot, dhe ra përmbys para tij (Jezusit)” (Mateu 28:17), dhe “Kur e panë, e adhuruan, por disa dyshuan”, bie poshtë për shumë arsye. Së pari fjala e përkthyer si “adhurim” apo “lutje” është fjala greke “Prosekunesan” – derivuar nga fjala “Pproskuneo” (pros-ku-neh’o) letrarisht ka kuptimin e të “puthurit”, sikurse “qeni që lëpinë dorën e zotërisë së tij”. Kjo fjalë gjithashtu ka domethënie të përgjithshme si: përshëndetje, kruspullim, zgjatje e fjalës, gjunjëzim apo i shtrirë për dhe. Aktualisht është akt i të puthurit të dorës së dikujt, sikurse me e adhurua atë. Dy versetet e lartëshënuara në këtë kontest, nuk janë versetet e vetme biblike të përkthyera në këtë mënyrë. Përshembull, në përkthimin anglisht në Ungjillin e Mateut 2:11, jezusi ka qenë i “adhuruar” nga Magi prej Lindjes (Në përkthimin Shqip, në Mateun 2:11 thuhet: …ranë përmbys dhe i shprehen nderimet e tyre ), prej Kryetarit në 9:18, prej popullit të barkës në 14:33, prej gruas Kananiase në 15:24, nga nëna e bijve të Zebedeut në 20:20 dhe prej Maie Magdalenës e Maries tjeter në 28:9. Të gjitha këto raste dhe në shumë të tjera të papërmendura, fjala Prosekunesan qëllimisht është përkthye gabim si “adhurim” në gjuhën shqipe diku si “adhurim” e diku “ra përmbys”. Shprehje të tilla Biblike nuk i referohen vetëm Jezusit: 24 “Posa e pa Abigajla Davidin, zbriti me të shpejtë prej gomarit, ra me fëtyre për dhe para Davidit, u përkul deri në tokë. Ra para këmbëve të Davidit e tha Gabimi im, Gabimi im Imzot!” (I Samuel 25:23) A ka këtu kuptim adhurimi, apo vetëm kuptim nderimi?! Tutje: “Ajo (Sunamita) u afrua, ra përmbys te këmbët e tij (Elizeut) dhe e nderoi me fëtyrë për dhe. E mori djalin e vet dhe doli jasht…” (II Mbretërve 4:37). Pastaj: “Erdhën tek ai (Jozefi) vëllezërit e ti dhe kryeulur përdhe i thanë: ” jemi shkllevërit tu” (Gjeneza 50:18) Jezusi asnjëherë nuk tha Adhuro Atin dhe Birin por vetëm Adhuro Atin (Hyj). Edhe vetë Jezusi e adhuronte Atë (Mateu 26:39, 26:42, 26:44, Marku 1:35, 14:35, 14:39, Luka 5:16, 22:41, etj).
Nëse Jezusi është “Zot” për arsye se “është lartësuar” “Sikurse Moisiu e lartësoi gjarpërin në shkreti, poashtu duhet të lartësohet edhe biri i njeriut, që kushdo që të besojë ne të, të ketë jetë të pasosur” (Gjoni 3:14-15) Por, këtu nuk thuhet se është “Zot” as se “është kryqëzuar”. Thuhet krejtësisht, atë që thotë Kur’ani në Kapinin “Al Nissa 157”. Kjo është edhe ajo çka thotë dishepulli Barbabë. Veç kësaj, na dalin edhe njëmijë pyetje tjera: A i falet (lutet) Zoti vehtes së Ti: “…Jezusi u tha nxënësve të vet: rrini këtu derisa të lutem…” (Marku 14:32) “…U pagëzua dhe Jezusi dhe ndërsa po lutej u hap qielli…” (Luka 3:21). “Jezusi shkoi në një mal për tu lutur…” (Luka 6:12). “Dhe ai u largue prej tyre sa mund të hidhet guri, u ul në gjunj e zuri të lutet” (Luka 22:41). “Pastaj u largua pagëz ra me fëtyre për dhe, e lutej…” (Mateu 26:39). Të gjitha këto versete nuk flasin për përsiatje, ndërmjetësues, shoqërim, apo konsultim, por për falje (lutje). Po kujt i lutej ai, vehtes!? apo pjesës së dytë të personalitetit të ti?
Kush ishte Jezusi? “Ky është profeti, Jezusi prej Nazaretit të Galilesë…” (Mateu 21:11). Kërkonin ta zinin, por e dronin popullin sepse e mbante për profet…” (Mateu 21:46). Ata i përgjegjen: Çka i ndodhi Jezusit prej Nzaretit që ishte profet i madh me vepra e me fjalë me sy të Hyjit e të mbarë popullit…” (Luka 24:19). “Zotëri – vijoi gruaja – po shoh se je profet” (Gjoni 4:19). “Njerëzit, kur panë mrekullinë që bëri Jezusi thanë: Ky asht përnjimend profeti që duhet të vijë në botë” (Gjoni 6:14). Disa prej popullit, kur i dëgjuan këto fjalë, thojshin: ky asht me të vërtetë profeti” (Gjoni 7:40). Po Jezusi, çka thoshte për veten e ti: “Pse sot, nesër e pasnesër më duhet të vazhdoi rrugen, sepse nuk ka hije që profeti të vdesë jasht jerusalemit (Luka 13:33). (Kjo pra konfirmon versetin Kur’anor Al-Saf (61):6)”]
41. Konstatimi se Jezusi është “Bir” i Zotit, paraqet edhe një shtrembërim të mësimeve të Jezusit dhe me logjikë të thjeshtë kontradikton urdhërat biblike. Siç mund të shohim prej verseteve biblike në vijim, për hebrenjt fjala “Bir i Zotit” është përdorë për të emërtauar besimtarët e sinqertë të Zotit dhe shërbyesit e Tij. Përkthyesit vetëm kur kan bërë përkthimet, në vend që ta shkruajn “bij të Zotit” apo “bir i Zotit” ata e kan shkruar me shkronjë të madhe “Bir i Zotit”. Vetëm dy vende gjejmë në bibël ku Jezusi i referohet vehtes si “bir i Zotit” dhe ate në kaptinat e 5 dhe 11 të Ungjillit të Gjonit. Por Jezusi e quan vehten “Bir i njeriut” në 81 vende në Bibël. Jezusi nuk është bir njeriu, akorduar nga Bibla dhe nga Kur’ani. Megjithate ai gjithherë thoshte” Unë jam bir njeriu” Përse? Sepse gjuha e habrenjve ka qenë e tillë kur ka dashë të thojë se “unë jam njeri”
Izraeli është i përlinduri, biri im! (Dalja 4:22); (Solomoni):”Unë do t’i jem baba, e ai do të jetë bir! (2 Samuel – 7:14); “…sepse jam baba i Izraelit, Efraimi është djali im i madh…” (Jeremia 31:9); “…Adami i Hyjit…” (Luka 3:38); “Jini për Zotin, Hyjin tuaj bij! (Ligji i përtrirë 14:1; “Bijt e Hyjit janë ata të cilët i udhëheqë Shpirti i Hyjit” (Letra e Romakëve 8:14); “Atyre që e pranuan dhe u dha zotësi të bëhen bijt e Hyjit!” (Gjoni 1:12); “Që të jeni pa të meta dhe të paster, fëmij të panjollë të Hyjit…” (Letra drejtuar Filipianëve 2:15); “Shikoni ç’dashuri të madhe na dha Ati, sa të quhemi bijt e Hyjit, edhe jemi!” (Letra e parë e Gjonit 3:1-2); “Kur bijt e Hyjit shkuan të paraqiten para Zotit” (Jobi 2:1 ngjajshëm Jobi 1:6); “Ndërsa k’ndonin yjet e mëngjesit, brohorisnin të gjith bijt e Hyjit…” (38:7); “Kur bijt e Hyjit lidhnin martesë” (Zanafilla 6:4); “Bijt e Hyjit kur i panë bijat e njerëzve se ishin të bukura…” ( Zanafilla 6:2); Davidi ka thënë: “Unë do ta shpallë vendimin e Zotit. Ai më tha: “Ti je im Bir, unë sot të linda” (Psalmet 2:7); “Jezusi u përgjegj, a nuk shkruan në ligjin tuaj: unë thashë HYJE jeni..Nëse i quajti HYJE ata, të cilëve u qe drejtuar fjala e Hyjit, e shkrimi i shenjtë nuk mund të zhbëhet…” (Gjoni 10:34-35); E pra unë thashë: Ju jeni zota, bij të Tejelartit të gjith (Paslemt 82:6).
A duhet të quhet Jezusi “biri i Zotit” për arsye se Zoti ka qenë “Babai” i tij? Përse të gjithë kristjanët i Referohen Zotit “Ati jonë” : “Për tu bërë bijt e Atit tuaj që është në qiell” u tha Jezusi besimtarëve në Mateun 5:45. Dhe vazhdoi: “Jeni pra të përkryer siç është i përkryer edhe Ati juaj që është në qiell (Mateun 5:48)”. Kemi versete të shumta që referojnë të njëjtën gjë, por për të parë qëllimin ne duhet të lexojmë vetë Ungjillin e Gjonit 8:42: “Jezusi përgjegji: Po ta kishit Hyjin Atë, do të më doni edhe mua, sepse unë prej Hyjit dola dhe erdha, nuk erdha prej vetvetes, por Ai më dërgoi”. Shiko Zanafillen 45:8 ku Jozefi quhet baba i Faraonit, dhe se Jobi quhet baba i të varfërve në Jobi 29:16, etj.
Nëse Jezusi ishte “Bir” i Zotit për arsye të mrekullive që bënte, Për arsye se ai ngjallte të vdekurit? Atëherë ç’të themi për Ezekielin për të cilin thuhet se ka ringjallur shumë më tepër të vdekur se sa ç’ka bërë Jezusi. “Mbi mua ra dora e Zotit dhe , në Shpirtin e Zotit, më çoi e më vendosi në mesin e një fushe që ishte plot me eshtra. Ai më bëri të përshkoi në të gjitha drejtimet, Mbi sipërfaqen e tokës ishin pa masë shumë e tejet të thatë. Atëherë më pyeti: Biri i njeriut, a të thotë mendja se këto eshtra mund të rifitojnë jetën”. Unë përgjigja: Ti e din e Zot Hyj. Atëherë më urdhëroi, profetizo mbi këto eshtra e thuaju: O Eshtra të thatë, dëgjojeni fjalen e Zotit, Kështu u thotë Zoti Hyj këtyre eshtrave, Unë po e fus në ju shpirtin e ju do t’a rifitoni jeten. Do të end mbi ju dejtë, do t’ju veshë me mish, do t;’ju mbuloj me lëkurë, do t’ju fus shpirtin e ju do t’a rifitoni jeten dhe do t’a dini se unë jam Zoti. Unë profetizova ashtu si më qe urdhëruar Derisa unë po profetizoja, dëgjova një ushtimë dhe pashë një lëvizje eshtrash. Ju afruan njëri – tjetrit seicili asht ashtit përgjegjës Shikova dhe ja u gërshetuan drejtë, u veshen me mish e me lëkurë por ende nuk kishin shpirtë. Prapë më tha: Profetizoji shpirtit, profetizo e i thuaj shpirtit Kështu thotë Zoti Hyj, Eja O Shpirtë nga të katër anët e botës e fryj mbi këta të vdekur që t’a rifitojnë jeten. Unë profetizova sikur më kishte urdhëruar dhe në te hyri shpirti. Ata e rifituan jeten dhe qëndruan në këmbët e veta – një ushtri e madhe, tejet e madhe… (Profecia e Ezekielit 37:1-10). C’të themi për Joshuan që ka ndalur Diellin dhe Hënën: “… po atë ditë, kur Zoti ja dorzoi Amorreun në sy të bijve të Izraelit, Jozuehu iu drejtua Zotit e para bijve të Izraelit tha me zë të lartë. “Ndalu O Diell mbi Gabaonin, e ti O Hënë, mbi luginën Ajalon!” U ndal Dielli dhe hëna derisa populli ju hakmor armiqve të vet. Pse a nuk shkruan në librin e të Drejtit? “Zuri vend dielli në midis të qiellit e s’u ngut të perëndojë gati për një ditë të tërë…” siç thuhet në librin e Jozuehut 10:12-13. Elizeu e ngjalli djaloshin në Librin e dytë të Mbretërve 4:32-35 ose rasti tjeter në Librin e dytë të mbetërve 13:21. Po në kët libër Elizu shëroi Namanin (5:14), ushqimi i shumtë në versetit 44 tëkaptinës 4. Elizeu i tregon sekretet mbretit në 6:11. Në Librin e parë të mbretërve 17:22 Elia ringjallë djalin. Po për mrekullit e Moisiut…? Përse Jezusi të quhet “Zot” apo “Bir” i Zotit, e të tjerët jo?!
Sa fëmij kishte Zoti? “Izraeli është i përlinduri, biri im…” (Dalja 4:22). “Unë do t’i jem babë, e ai do të jetë bir…” (2 Samuel 7:14) “…sepse jam baba i Izraelit, Efraimi është djali im i madh…”(Jeremia 31:9) “…Adami i Hyjit…” (Luka 3:38) ” Jini për Zotin, Hyjin tuaj, bij…” (Ligji i përtrirë 14:1) Sepse bijt e Hyjit janë ata të cilët i udhëheqë Shpirti i Shenjtë…” (Letra drejtuar Romakëve 8:14) “Atyre që e pranuan u dha Zotësinë të bëhen bijt e Hyjit, atyre që besojnë në emrin e Tij…” (Gjoni 1:12) “…që të jeni pa të meta dhe të pastër, fëmij të panjollë të Hyjit…” (Latra drejtuar Filipianëve 2:15) “Shikoni ç’dashuri të madhe na dhuroi Ati, sa të quhemi bijt e Hyjit, edhe jemi…Tani jemi fëmijët e Hyjit….! (Letra e parë e Gjonit 3:1-2). “…Të gjith bijt e Hyjit…” (Jobi 38:7) “Një ditë tjetër kur bijt e Hyjit shkuan…” (Jobi 2:1) “Bijt e Hyjit shkuan për t’u paraqitë te Zoti…” (Jobi 1-6), Kur bijt e Hyjit lidhen martesë…” (Zanafilla 6:2-4). Siç shihet, termi “Bir i Zotit” apo “Bij të Zotit” është përdorë për qenie njerëzore, një shprehje krejt normale për tu referuar njerëzit e devotshëm
42. “Mësimi” biblik mbi esencën natyral të Zotit, përmblidhet në fjalën e trinitetit, që ndeshet në testamentin e ri në Ungjillin e Mateut 28:19, në letrën e parë drejtuar Korintianëve 12:4-6, letrën e dytë drejtuar Korintianëve 13:14, dhe Juda 20:21. Enciklopedia Katolike tërheq vërejtjen që sot të mos flasë, debatizojë apo komentojë ndokush doktrinën e trinitetit, pa kualifikacion të lartë dhe pa e njohur mirë historinë e saj (“The New Catholic Encyclopedia” Volumi XVI, faqe 295). Doktrina e trinitetit ka qenë produkt i evolocionit të kristjanizmit për tre e më shumë shekuj. Nga ky konkluzioni, del se Jezusi, Mateu, Luka, Marku e të gjith apostujt, madje edhe vetë Pali, kanë qenë shumë larg doktrinës trinitare. Ç’ka ngjarë më pas, le të dëgjojmë Z. David F. Wright “…Ariusi, meshtarë i kursit të lartë, i ngarkuar për Baucalis, njëri prej dymbëdhjetë famullitarëve të Aleksandrisë. Ai ishte predikues i bindur i cili predikonte mësimet e tia përmes verseteve dhe këngëve. Rreth vitit 318, ai ishte në kundërshitim me peshkopin Aleksandër… (David F. Wright, a senior lecturer in Ecclasiastical History at the University of Edinbrough, Erdman’s Handbook to History of Christianity).
Tertulliani (155-220) avokat dhe peshkop i kishës në Shekullin e III-të ka qenë kristjani i parë i cili e ka krijuar fjalen e re “trinitet”,duke vënë kështu teorinë se “Biri” dhe “Shpirti i Shenjtë” janë shëndrruar në qenshmërinë e Zotit, por të gjith janë të njëjtës substancë me Atin (Interpreter’s Dictionary of the Bible, Vol.#4, faqe 711). Në këtë kohë ndodhën dy ngjarje që lidhen trinitetit me Perandorinë Romake. Nga njëra anë, Perandori pagan i perandorise Konstandini, filloi të konvertojë njerëzit në fenë e re trinitare. Çdo refuzim paguhej me jetë. Autoriteti i Jezusit u transferua në kuptimin e Zotit si pjesë e “trinitetit”. Teoria e kësaj feje të re u përzie me filozofinë neo-platoniane dhe me ritet pagane. Ka qenë e shënuar se nga 2030 shërbyes të asaj kohe, vetëm 318 e kanë pranuar kët besim (“Al-Seerah Al Nabawiyyah” Abu Al-Hasan al-Nadwi, faqe 306). Pastaj është aprovuar doktrina Hodmousious, që d.m.th. e “barazisë”, “përjetësisë”, dhe “kundër teprisë” prej personalitetit të dytë trinitar në Atin. Kjo doktrinë u njoh si “Kredo Nikease”.
Nga frutet e këtij Koncili, Jezusi u bë “Zot” kurse pak më vonë, nënës së ti Maries iu dha titulli “Virgjëreshë” që u kombinua më 431 për t’i dhënë titullin Theokos (Mardhënia me Zotin). Prej këtu, ajo u njoh si “Nëna e Zotit”. Çdo kristjan që nuk e pranonte fenë e re të montuar, torturohej deri në alivanosje dhe mbytej. Peshkopët u detyruan të nënshkruajn pajtimin me fenë e re. 270-4000 Ungjij, që ishin në at kohë u muarën në shqyrtim. Konferenca u mbajt me dyer të mbydhura. Vetëm ungjijt e pranuar nga peshkopi i Aleksandrisë Athanasius u gjeten të mbrojtura në tavolinë, ndërsa të gjitha të tjerat u dogjën. Për verseti 3:16 në Letrën e parë drejtuar Timoteut, shkollarët më të lartë eminent të kristjanizmit thonë se është shtesë e shekullit gjashtë të erës kristjane. (Muhamed Ata’Ur-Rahim: “Jesus – prophet of Islam” faqe 157, referencë e Isac Newtonit, huauzar nga Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” Vol. IV, faqe 10)
Meqenëse doktrina e konceptit të trinitetit u fut në Krishterizëm, spjegime të pakta u dhanë lidhje me të por i konsideruar gjithëherë si “mister” që duhet besuar verbësisht. Nga kredoja Athanasiane shkëpusim: “Ne adhurojmë një Zot në trinitet dhe trinitetin në një Zot (unitet). Ekziston vetem një perëson ATI tjetri BIRI dhe SHPIRTI I SHENJTE, dhe të tre këto paraqesin veç se NJE Unitet në të cilin duhet besuar ai që don të jetë i shpëtuar…”
Verseti i vetëm në gjith Biblën, që lidhë Zotin, Jezusin dhe Shpirtin e Shenjtë në trini është në Letrën e parë të Gjonit 5:7 “Kështu tre janë ata që dëshmojnë” Mirëpo, sipas të dhënave historike dhe studijuesve të njohur të Biblës, ky verset është një shtesë e vonëshme e kishës dhe nuk përkon me origjinalin. Për kët arsye, ky verset në shumë përkthime ështi përjashtuar si fabrikim (Verzionet biblike në të cilat nuk gjenë versetin në fjalë, janë: THE REVISED STANDARD VERSION, THE NEW REVISED STANDARD VERSION (i përpiluar nga 32 shkollarë eminent të Kristjanizmit të bashkuar dhe formojnë verzionin të bazuara në shkrimet më të vjetra që mund të gjejsh sot), THE NEW AMERICAN STANDARD BIBLE, THE NEW ENGLISH BIBLE, THE PHILIPS MODERN ENGLISH BIBLE, etj) Përse kështu? Përkthyesi Benjamin Willson jep një sqarim dhe thotë “Ky tekst nuk gjenden në asnjërin prej shkrimeve greke që është shkruar para shekullit XV-të. Nuk është i cituar prej asnjë shkrimtarëve as prej etërve të hershëm latin…”. Dr. Herbert W. Armstrong pajtohet me atë se ky verset i është shtue shkrimit latin të Biblës gjatë kohës së urrejtjes kontraverzale ndërmjet Romës, Ariusit dhe njerëzve të Zotit… Akorduar sipas Isac Newton-it ky verset ka hy në edicionin e tretë të Erasmus-it (1466-1536) në Testamentin e Ri
43. St. Agustine: “De Civitate Dei” 10.26
44. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire”, II, 1823, 1909-1914, f.12,
45. Le Clerc: “The Apostolic Fathers”, f.84
46. E. Gibbon: “Decline and fallof the Roman Empire”, II, 1823, 1909-1914, f.12
47. Gibbon “Decline and fall of the Roman empire” IV, 1823, 1909-1914, f.418
48. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” IV, 1823, 1909-1914 , f.418
49. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914,IV, f.10
50. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” VI, f.55
51. M. Ata’ur-Rahim ç A. Thomson: ”Jesus – Prophet od Islam” , Reversed Edition, f.73
52. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, II, f.119
53. Gibon: “Decline and fall of the Roman empire” II, 1823, 1909-1914 , f.120
54. Gjuha aramaike ishte gjuhë semite që fliste populli i Judesë në kohën e Jezusit. Dy Talmudët janë përpiluar e ruajtur në këtë gjuhë, në diealektin e Lindjes dhe të Prendimit
55. M. Ata’ur-Rahim and A. Thomson: ”Jesus – Prophet od Islam” , Reversed Edition, f.74
56. Gibbon “Decline and fall of the Roman empire” II, 1823, 1909-1914, f.159
57. Gibbon “Decline and fall of the Roman empire” II, 1823, 1909-1914, f.216
58. A. Thomson & M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.17
59. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, II, f.454
60. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, II, f.458
61. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, II, f.473
62. M. Ata’ur-Rahim ç A. Thomson: ”Jesus – Prophet od Islam” , Reversed Edition, f.85
63. M. Ata’ur-Rahim and A. Thomson: “Jesus – Prophet of Islam”, London 1996, f.91
64. D. Potter: “Sunday Times Weekly Rewiev” April 10 1977, f. 1
65. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, III, f.339
66. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, III, f.400
67. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, III, f.408
68. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, III, f.412-413
69. T. Hodkin: “Italy and here inviders” f. 440
70. Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.1
71. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, III, f.206
72. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.39
73. C.C. A Scott: “Ulfilas, Apostle of Goths”, f.113
74. C.C. A Scott: “Ulfilas, Apostle of Goths”, f.121
75. C.C. A Scott: “Ulfilas, Apostle of Goths”, f.35
76. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, III,f.408
77. Gjashtë shekuj më vonë, në Manastirin Werden, afër qytetit Collogne, u gjet Bibla Gotike e shkruar me alfabetin e Ulfilasit. Në shekullin XVI-të u rizbulua në Pragë, ndërsa në vitin 1648 u bë pronë e mbretreshës Suedeze kristjane . Prej Stokholmit kaloi në duart e Isak Voseussit dhe u publikua në vitin 1655 nga Francis Jeuneus. Nga 318 fletët që përmbante manuskripti, vetëm 118 fletë kanë mbetur. Sot gjendet në Universitetin e Upsala-s. Në vitin 1817, Kardinali Mai zbuloi edhe disa fletë të tjera, por kurrë nuk u publikuan. Manuskripti në fjalë, vetëm të përkujton kohën kur ka ekzistuar një popull me një besim të drejtë e me një civilizim të madh, por që është zhdukur duke mos lënë gjurma të mëdha as në Histroi. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.46
78. C.C. A Scott: “Ulfilas, Apostle of Goths”, f.176
79. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.47
80. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, IV, f.301].
81. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.49-50]
82. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, IV, f.224
83. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” 1823, 1909-1914, VI, f.48
84. C.C. A Scott: “Ulfilas, Apostle of Goths”, f.169
85. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.68
86. A. Castro: “The structure of Spanish History”, 1954, f.62-65, op. cit. në A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.72
87. C. Kongsley: “Hypathia”, f. 14
88. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.78
89. E. Gibbon: “Decline and fall of the Roman empire” IV, 1823, 1909-1914, , f.426
90 A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.79
91. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.81
92. F.C. Conybeare: “The Key of Truth”, 1898, f.12
93. F.C. Conybeare: “The Key of Truth”, 1898, f.III
94. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.85
95. Titullin “Bir i njeriut” si një vetëemërtim të Jezusit e takojmë 81 herë në Ungjillë dhe është përshkrim më i qartë nga ana e Jezusit, që tregon natyrën e tij njerzore
96. A.Thomson and M. Ata’ur-Rahim: “For Christ’s Sake”, London 1996, f.85
97. Doktrina e krishterë, jep mendimin se: poqëse Jezusi nuk është Zot, ne nuk mund të jemi të shpëtuar?! Ose kisha sërish deklaron: se jezusi “biri i Zotit” duhej të vdesë në kryq që të heq mundimet e mëkateve të të gjith neve të trashëguar nga Adami, sepse pa derdhjen e gjakut të pafajshëm nuk ka shpëtim” (Hebrenjve 9:22). Kjo për arsye se askush nuk asht i lindur pa mëkate. Mirëpo, kjo kontradikton Mateun 19:14 kur thotë: “Sepse atyre (fëmijëve) … u përket mbretëria e qiellit”. Pra Jezusi na thotë se fëmijët janë të lindur pa mëkate, me fjalë tjera askush nuk është i lindur me mëkatin origjinal. Nëse Jezusi është shpëtimtar i njerëzimit për mëkatin e trashëguar prej Ademit, çka do të bëhet me ato që jetuan para Jezusit? Me Moisiun, Abrahamin, Noan, etj? Cka duhet të bëjmë me versetin 19-20 të Kaptinës Ezekiel: “Ju thoni Pse s’përgjigji i biri për fajin e tet! Por biri ka zbatuar të drejtën e drejtësinë, i mbajti të gjitha urdhërimet e mia dhe të gjitha i bëri vepër. këndej edhe do t’jetojë. Ai që mëkaton do të vdesë. Djali s’do të përgjigjet për fajin e tet as baba s’do të përgjigjet për fajin e të birit. Të drejtit do t’i takojë drejtësia e të paudhit paudhësia. (Ezekiel 8:19-20)
Doktrina kristjane pohon se Ademi as ka gabuar me thyerjen e urdhërit të Zotit, kur hëngri pemën e ndaluar. Mëkati i Ademit është trashigim për të gjithë pasardhësit e Ademit, prandaj të gjitha qenjet njerzore janë të lindura me mëkate. Zoti nuk do të lejojë që asnjë mëkat të shkojë pa u ndëshkuar. Gjëja e vetme ecila mund të anulojë mëkatin, është derdhja e gjakut, por ky gjak duhet të jetë i përkryer, i pa mëkate dhe i pa prishur. Kështu Jezu Krishti, i biri i Hyut, icili erdhi nga Qielli e derdhi gjakun e tij të shenjtë e të pamëkate, ka përjetuar mundime të papërshkruara dhe është dashur ta shpaguaj çmimin për mëkatet njerzore. Askush nuk mund të shpëtojë nëse nuk pranon Jezu Krishtin dhe shëlbimin e tij.
